Kur'an'ın Açıklanması ve Yorumlanması

Kur'an'ın Açıklanması ve Yorumlanması


Kur’an’ı Kerim ayetleri inmeye başladığı ilk günden beri müslümanlar tarafından kastettiği manalar anlaşılmaya, bulunduğu zamandaki toplum ve çağa göre de yorumlanmaya çalışılmıştır. Bu gayretler kimi zaman tam isabetli olmayan bazı yorumlar doğurduğu olmuş, neticede de kendine has metodolojisi olan ve ihtisas gerektiren çeşitli ilim sahaları gelişmeye başlamıştır. 
Bu ilimlerden ilki, şüphesiz tefsir ilmidir. Tefsir, lügatte “açıklama getirme, yorumlama” gibi manalara gelmektedir. Tefsir ilmiyle ayetlerin anlam kapalılığı insanların anlayacağı şekilde açılmaya ve bulunduğu zamana göre de yorumlanmaya çalışılmıştır. Bu disiplinin temel amacı, ilahi sözler olan ayetlerin ilk muhataplarına yani sahabeye iletildiğinde kastettiği manayı belirlemektir. Muhataplık, bağlam doğurur. Ve her bir ayet, bütün sözler ve durumlar gibi hususi olaylar dizisi içinde meydana gelmiştir. Çünkü her söz söylendiği zaman, mekân ve şartlar içinde anlam kazanmaktadır. Bu hususiliğe de sebeb-i nüzul yani iniş sebebi denmektedir. Sebeb-i nüzulün hususiliği Kur’an’ın umumiliğine de asla mani değildir. Tam aksine yaşanan hadiselerin kendinden asırlar sonra dahi olsa anlaşılması ve yorumlanmasına imkan tanıyan bir durumdur. 

Sebeb-i nüzul hususiliği de rivayet tefsirini doğurmuştur. Burada da ayetlerin hangi olay üzerine indiği ve o anda Efendimiz (sav)’in ayete ek olarak söyledikleri veya uyguladıkları araştırılmıştır. Buradaki hedef, ayeti bağlamıyla ve yanlış yorumlamayacak olan peygamberin açıklamalarıyla birlikte en doğru şekilde anlama gayretidir.

Kur’an’ı anlamak için gelişen ilimlerden bir diğeri de te’vil ilmidir. Te’vil kelimesi de tefsir kelimesine benzer şekilde lügatte “izah etme, yorumlama” gibi manalara gelmektedir. Tefsir ilminin ilk muhatabı olan sahabeye söyleneni anlama olduğunu belirtmiştik, te’vil ise “günümüze Kur’an ne söylüyor” sorusuna cevap verebilmek adına doğmuş ilim sahasıdır. Te’vil yapabilmek için ise tefsir yapabilmek ön şarttır. 

Ayrıca bu saydığımız ilimler icra edilirken dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de o zamanki Arap toplumunun Arapça kullanımıdır. Arapça’nın, Kur’an’ın nüzul olduğu dönemdeki gramatik yapısına hakim olmayan bir kişinin tefsir ilminde söz söyleme yetkinliği yoktur. Gramatik yapının yanında bir de kelimelerin zaman içinde kastettiği manaların değişikliği de göz önünde bulundurulmalıdır. Zira birçok kelime zamanla anlam daralması veyahut genişlemesine uğrayarak zamanla kastettiği anlamlar değişebilmektedir. Bu hususta da dönemin şiirleri, dili anlamak açısından yardımcı kaynak olarak kullanılabilmektedir.

Sonuç olarak, Kur’an’ı anlamak, yorumlamak ve dolayısıyla günümüze taşımak için çeşitli ilim sahaları ve alet ilimleri ortaya çıkmış, en isabetli açıklamayı getirmek hedeflenmiştir. Bu süreçte bazı handikaplarla karşılaşılsa da İslam alemi olarak Kur’an’ı anlama ve yorumlama konusunda çalışmalar ve gelişmeler sürmektedir.

Hasan İnceöz
17.03.2020

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kelam İlminin Doğuşu ve Önemli Ekoller

Resim
Kelam İlminin Doğuşu ve Önemli Ekoller İslam dini, efendimiz Hz. Muhammet’e (sav) 610 yılında gelen ilk vahiyle başlamış ve 632 yılında son vahiyle tamamlanmıştır. Bu süreçte İslam’a dair her türlü soru efendimiz tarafından cevaplanmış ve ihtilafa mahal verecek bir ortam oluşmamıştır. Efendimizin vefatının ardından kesin hükmü koyucu bir makamın artık olmayışıyla bazı sorulara net cevaplar bulunamamaya başlanmıştır. İslam’ın farklı coğrafyalar ve kültürlerle tanışmasıyla bu sorular artmış, cevaplar için müzakere ve münazara ortamları oluşmuştur. Bunun yanında Hz. Osman’ın şehadeti ve Hz. Ali’nin halifeliği sürecindeki yaşanan Müslümanların kendi içindeki siyasi ihtilafları itikadî hususlarda daha önce sorulmaya ihtiyaç dahi duyulmamış soruların doğmasına neden olmuştur. Tüm bu hadise ve durumlar da itikat (inanç) hususlarına cevap arayacak olan Kelam ilminin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu yazımızda kelamın doğuşunu ve dönemin başlıca ekolleri üzerinden de seyrini genel ha
Devamı

Osmanlı’da Çağdaş İslam Düşüncesi ve Modernleşme

Resim
  Osmanlı’da Çağdaş İslam Düşüncesi ve Modernleşme Osmanlı İmparatorluğu diğer büyük imparatorluklar gibi kurulup yükselmiş, sonra duraklamış ve gün gelmiş gerileyip yıkılmıştır. Osmanlı’nın bu dönemlendirmelerini yaparken hangi tarihi vakaların iki dönemi birbirinden ayıracağı meselesi uzun bir tartışma konusudur. Buna karşılık bu dönemlendirmeleri ayırırken tercih edilen vakalar birbirine yakın dönemlerdir, belirli bir tarihi değil de bir dönemi ya da süreci esas almak daha yerinde bir tercih olacaktır. Çünkü neticede büyük ve köklü bir imparatorluğun seyri bir günde değişmemektedir. Örneğin Osmanlı’nın 1774 yılında Rusya ile imzalamış olduğu Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı açısından çok önemli, manevi anlam da taşıyan bir hadisedir. Çünkü ilk defa halkı hem Türk hem Müslüman olan bir toprak parçası, Kırım, Osmanlı’nın elinden çıkmıştır. Bu anlaşma 21 Temmuz günü imzalanmış olsa da Osmanlı’yı bu yenilgiye götüren arkasında bir süreç vardır. Bu süreçleri ayrıntılı tahlil etmeden,
Devamı

Bir İdeoloji Olarak İslamcılık

Resim
  Bir İdeoloji Olarak İslamcılık İdeolojiyi bir grubun davranışlarına yön veren düşünceler bütünü olarak tanımlayabiliriz [1] . Dinlerin de insanların hayatlarında yönlendirici temel unsurlardan birini olduğunu düşündüğümüzde dini ideolojilerden de bahsetmek mümkün olacaktır. Dolayısıyla bu kavramlar çerçevesinde “İslamcılık” adıyla da bir ideolojinin var olduğunu söyleyebiliriz.   İslamcılık ideolojisinin de 19. yüzyılda ortaya çıktığını ve diğer ideolojilerde (Türkçülük, Batıcılık…) olduğu gibi Osmanlı coğrafyasında yaşanan siyasi, toplumsal, hukuki hatta bilimsel alanlardaki sorunlara ortak bir ana fikirle çözüm üretme hedefi taşıdığını söylemek mümkündür [2] . Tarihi arka plan da göz önüne alındığında görülmektedir ki: çeşitli gruplar, bulunduğu dönemin sıkıntılarına çeşitli referanslarla çözüm önerileri sunmuş ve kendi ideolojilerini inşa etmiştir. Dönemin İslami hassasiyeti yüksek olan grupları da çözüm önerilerini İslam’ı referans alarak getirmiş ve zamanla bu düşünceler bütün
Devamı